Aanleiding

In de openbare ruimte in Amsterdam zijn verschillende soorten toezichthouders werkzaam met een rijke variatie aan uniformen en uitrustingen. Weinig Amsterdammers weten precies de verschillen tussen deze toezichthouders en welke taken en bevoegdheden zij hebben.

Dit is voor de ombudsman aanleiding om een oriënterend onderzoek in te stellen naar het toezicht ‘op straat’ uitgevoerd in de zeven stadsdelen van Amsterdam en Westpoort. Centraal staat de vraag of het toezicht in Amsterdam op een voldoende dienstverlenende wijze wordt uitgevoerd. Is het voor burgers voldoende duidelijk wat de bevoegdheden en taken van deze medewerkers zijn en weten zij waar zij naartoe moeten met eventuele klachten over de uitoefening van het toezicht.

 

Onderzoek

In het kader van het onderzoek hebben twee onderzoekers van de ombudsman met teammanagers Handhaving van alle stadsdelen, de Dienst Stadstoezicht, Cition, Havenbedrijf Amsterdam NV en Dienst Milieu en Bouwtoezicht gesproken. Beide onderzoekers hebben ook met medewerkers van het Openbaar Ministerie gesproken die zich bezig houden met de afhandeling van klachten over buitengewoon opsporingsambtenaren. Verder hebben zij een dag met handhavers van Stadsdeel Oost meegelopen om het werk in de praktijk te aanschouwen. Tot slot heeft ombudsman met dr. R. van Steden, universitair docent Bestuurskunde aan de Vrije Universiteit over zijn bevindingen gesproken. Aanleiding was dat de heer van Steden eerder onderzoek heeft gedaan naar handhaving in Amsterdam. Zijn onderzoek resulteerde in het rapport  Gemeentelijke handhavers in Amsterdam dat in 2012 is gepubliceerd.

 

Conclusies en aanbevelingen

In het verslag van bevindingen onderscheidt de ombudsman de volgende onderwerpen: ‘slimmer werken’,’klachten over toezichthouders’, ‘opleiding toezichthouders’, ‘omgaan met agressie’, ‘uniformen en bevoegdheden’ en ‘uitrusting’. Hieronder volgt een selectie van de conclusies en aanbevelingen.

 

Slimmer werken

 

1 Uniforme werkwijze op centraal niveau

• Stadsdelen kunnen slimmer werken door de methodes van programmatisch werken en informatiegestuurde handhaving op centraal niveau te ontwikkelen en de gegevens centraal in te voeren. Dit komt het niveau van dienstverlening ten goede.
• Onderzoek de mogelijkheden en voordelen om op centraal niveau een uniforme methode te ontwikkelen voor programmatisch werken en informatiegestuurde handhaving.

 2 Leer van cijfers

• De ombudsman constateert dat de onderzochte organisaties geen inzicht hebben in de kwantitatieve en kwalitatieve gegevens met betrekking tot handhaving. Door het ontbreken van deze gegevens kan geen analyse plaatsvinden waardoor niet of onvoldoende programmatisch kan worden gewerkt en/of informatiegestuurd kan worden gehandhaafd. De organisaties kunnen niet leren van de cijfers.
• De organisaties dienen hun administratie zodanig op orde te krijgen dat zij op eenvoudige wijze kunnen beschikken over alle kwantitatieve en kwalitatieve gegevens met betrekking tot handhaving teneinde het handhavingsbeleid daarop af te stemmen.

3 Politie-informatie

• Handhavers lopen een veiligheidsrisico als zij zonder informatie over individuele personen en adressen handhavend moeten optreden. Dit gaat ten koste van de dienstverlening.
• Treed in overleg met de politie of en in hoeverre handhavers van politie-informatie kunnen worden voorzien.

 4 Buurtregisseur

• De buurtregisseur kan een verbindende schakel vormen tussen de Dienst Stadstoezicht, het GVB en de politie. Dat komt de samenwerking tussen deze organisaties ten goede.
• Overleg met de politie of de buurtregisseur een grotere rol kan krijgen wat betreft de samenwerking tussen de betrokken organisaties met betrekking tot handhaving.

5 Gastheerschap

• Het werk van handhavers kenmerkt zich door het gastheerschap in de openbare ruimte. De Dienst Stadstoezicht zou zich meer op die manier moeten profileren.
• Denk na om het toezicht/de handhaving in de stad langs een vloeiende ‘taaklijn’ te organiseren en het accent van de taakomschrijving van ‘handhaving’ te verleggen naar ‘gastheerschap’. Overweeg om op het uniform ‘TOEZICHT’ te zetten.

klachten over toezichthouders

 

1 Protocol klachtafhandeling

• De stadsdelen en de Dienst Stadstoezicht dienen een protocol te ontwikkelen aan de hand waarvan klachten over buitengewoon opsporingsambtenaren volgens een vaste werkwijze worden geanalyseerd. Maak toezichthouders en parkeercontroleurs ervan bewust dat burgers klachten mogen en kunnen indienen. Instrueer toezichthouders en parkeercontroleurs om burgers in voorkomende gevallen op de klachtenprocedure te wijzen.

uniformen en bevoegdheden

 

1 Verschillende uniformen

• Uit dienstverlenend oogpunt is de burger gebaat bij een in alle opzichten uniform en integraal toezicht. De doorsnee Amsterdammer is niet of onvoldoende bekend met de verschillende soorten toezichthouders die hij op straat tegenkomt.
• Start een voorlichtingscampagne over de bevoegdheden van de verschillende toezichthouders/handhavers in Amsterdam.

2 Naar één handhaver

• Doordat de uniformen van handhavers en parkeercontroleurs (te) veel op elkaar lijken, weet het publiek niet wat het verschil is tussen beide. Idealiter wordt al het werk in de openbare ruimte uitgevoerd door één soort handhaver tevens buitengewoon opsporingsambtenaar, ook het werk van de parkeercontroleur. Parkeercontroleurs kunnen als integrale handhaver dan veel breder inzetbaar zijn. In andere steden komt dit wel voor.

uitrusting

 

1 Gelijke uitrusting

• Onderzoek de mogelijkheden en voordelen om alle handhavers met dezelfde communicatiemiddelen en veiligheidsvoorzieningen zoals wapenstok uit te rusten.